بررسی شاخص توده بدن و مقایسه تقارن سنجی الگوهای درماتوگلیفیک و مینوتیا در انگشتان شست دست در جمعیتی از دختران نوجوان بلوچ شهرستان زاهدان

رشد و نمو انسان در یک زمینه ژنتیکی به عوامل خارج و داخل بدن بستگی دارد، و وراثت نقش عمده ای در شکل پذیری اندام و وزن اشخاص دارد. اندازه گیری رشد جسمی جهت بررسی وضعیت سلامت افراد بسیار مهم است. برای سنجش محدوده وزن سالم و متناسب با قد در افراد مختلف از روش محاسبه شاخص توده بدنی(bmi ) استفاده می شود. از طرفی تقارن اندام ها یک ویژگی مورفولوژیکی تکوینی شناخته شده در جهت ثبوت هندسی بدن است که این ویژگی در طول دوران جنینی برقرار شده است. یکی از شاخص عمده فنوتیپی بی ثباتی تکوین، در کل، وجود عدم تقارن بین اندام هایی است که بطور معمول دارای تقارن هستند. عدم تقارن بیش از حد بین انگشتان دست چپ و راست ممکن است بر کنترل ژنتیکی نسبتا ناپایدار در دوران جنینی دلالت کند. وراثت در اکثر خصوصیات درماتوگلیفیک از یک سیستم پلی ژنی پیروی می کند. کثرت ازدواج فامیلی در میان خانواده های قوم بلوچ استان سیستان و بلوچستان باعث شده که مشابهت بالایی در موتاسیون منطقه سیستان و بلوچستان دیده شود. در این راستا ما به بررسی روند رشد و تقارن سنجی الگوهای درماتوگلایفیک و مینوتیا اثر انگشت شست دست دختران نوجوان قوم بلوچ شهر زاهدان پرداختیم. در ¬این پژوهش مطالعه تحلیلی- مشاهده¬ای بر¬روی¬ 150¬¬ دختر ¬17-15 ¬ساله بلوچ انجام¬ گرفت. پس از اخذ رضایت و تکمیل فرم پرسشنامه برای بررسی تقارن سنجی الگوهای درماتوگلایفیک از نظر کمی، کیفی و جزئیات خطوط پوستی(مینوتیا)، اثر بند اول انگشت شست دست راست وچپ به روش ثبت با مرکب چاپ تهیه شد و برای بررسی مینوتیا از پرینت بند اول هر انگشت به کمک میکروسکوپ دیجیتال (dino-lite- plus am313) عکس برداری شد. برای محاسبه و بررسی bmi ، قد و وزن افراد مورد نظر با دقت بالا اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss ، excel و آزمون t-test و کلموگروف-اسمیرنوف مورد تجزیه¬ و¬ تحلیل قرار-گرفت. از نمودارهای ستونی، جداول میانگین و خطای معیار، جهت توصیف متغیرهای تحقیق استفاده شد. نتایج حاصل از ¬این تحقیق نشان¬داد که 16/7 درصد از دانش¬آموزان لاغر، 73/2 درصد دارای وزن طبیعی، 6/5 درصد اضافه وزن و 3/6¬ درصد چاق هستند. میانگین خط شماری نشان داد که در همه افراد مورد بررسی بین متوسط تعداد خط شماری در انگشت شست دست راست (0/473±15/86) با دست چپ (0/419±15/80)¬ ایشان اختلاف معنی¬داری در¬سطح پنج¬ درصد وجود ندارد (p=0/843). 52/5 الگو پیچی، 46/16 الگو کیسه ای و 0/8 الگو کمانی در دست چپ و 57/5 پیچی، 38/3 کیسه ای و 4/16 کمانی در دست راست مشاهده شد. نتیجه کلی نشان می دهد که دختران بلوچ از رشد جسمانی مطلوب برخوردار بوده اند. بررسی تقارن سنجی الگوهای اصلی و خط شماری خطوط بند اول انگشت شست نشان داد که بین دست راست و چپ عدم تقارن وجود ندارد. در تقان سنجی الگو های مینوتیا بین دست راست و چپ تنها 0/42 عدم تقارن در الگوی e ، 2/67 عدم تقارن در الگوی b و 2/34 عدم تقارن در الگوی c مشاهده شد. این در حالی است که در الگوهای دیگر بین دست راست و چپ افراد تقارن وجود دارد.